Prywatna Praktyka Lekarska    lek. med. Maciej Koźmiński
95-200 Pabianice, ul. Św. Jana 14
tel. 0 660 10 25 14      mail: mkozminski@esculap.pl


Witamy!         Profil działalności         Jak trafić?         Bądź zdrów!         Lecz się mądrze!   
      

                                                                                                              


                                   foto: Anne Geddes
Żywienie niemowląt i małych dzieci
Zalecenia
prof. dr hab. med. Hanny Szajewskiej
z Kliniki Gastroenterologii i Żywienia AM w Warszawie
Sekretarza Komitetu ds. Żywienia Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci


   
1. Jak długo należy karmić niemowlęta wyłącznie piersią?

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby niemowlęta były karmione wyłącznie pokarmem matki do 6. miesiąca życia. Następnie zaleca się wprowadzanie pokarmów uzupełniających oraz kontynuację karmienia pokarmem matki. Zalecenie odnosi się do przeciętnej populacji i w indywidualnych przypadkach może być uzasadnione inne postępowanie. U niektórych niemowląt (np. z dużym zapotrzebowaniem na żelazo, cynk, witaminę A) korzystne może być wcześniejsze (<6. mż.) wprowadzenie pokarmów uzupełniających.

2. Jakie pokarmy, inne niż mleko, należy wprowadzać do diety niemowlęcia w pierwszej kolejności i co za tym przemawia?

Optymalny wiek i kolejność wprowadzania produktów w posiłkach uzupełniających jest przedmiotem wielu dyskusji. Według polskich zaleceń wprowadzanie produktów w posiłkach uzupełniających (soki, owoce, produkty zbożowe, mięso, żółtko itd. ) należy rozpocząć po ukończeniu 4. miesiąca życia (120 dni życia), a przed ukończeniem 6. miesiąca życia (180 dni życia). U dzieci karmionych wyłącznie piersią posiłki uzupełniające wprowadza się nieco później niż u karmionych sztucznie. Zaleca się, aby nowe produkty wprowadzać kolejno i osobno w małych ilościach, np. 3-4 łyżeczki, obserwując reakcję dziecka. Kolejność wprowadzania poszczególnych pokarmów nie ma prawdopodobnie większego znaczenia i może być modyfikowana.

3. W zaleceniach Instytutu Matki i Dziecka dotyczących żywienia niemowląt mówi się o podawaniu od 7. miesiąca życia 1/2 żółtka co drugi dzień. Czy można podawać codziennie całe żółtko?

Nie ma oczywiście istotnych danych przemawiających przeciwko podawaniu całego żółtka. Zgodnie z zaleceniami IMiDz niemowlę powinno spożywać maksymalnie 2 żółtka na tydzień, czyli codzienne jego podawanie raczej nie jest wskazane.

4. Kiedy można zacząć podawać dzieciom jogurt? Czy jest on bezpieczny u dzieci z alergią na mleko?

W wielu krajach europejskich jogurty są wprowadzane do diety dzieci stopniowo między 6. a 9. miesiącem życia. W Polsce zaleca się podawanie jogurtu (lub kefiru) od 10. -11. miesiąca życia, początkowo w niewielkich porcjach, 1-2 razy w tygodniu. Najlepiej jest podawać jogurty zawierające tylko naturalne składniki, bez konserwantów. Jogurtów (ani kefirów) nie należy podawać dzieciom, które obowiązuje dieta bezmleczna (tzn. uczulonych na białko mleka krowiego).

5. Kiedy można do diety dziecka wprowadzić mleko krowie UHT (z kartonu), a kiedy wprowadzać produkty zawierające gluten?
  • Mleko krowie. Nie zaleca się stosowania niemodyfikowanego mleka krowiego ani mieszanek przygotowywanych z pełnego mleka w proszku w 1. roku życia. Podawanie mleka niemodyfikowanego prowadzi bowiem do nadmiernego obciążenia organizmu białkiem i produktami jego przemiany oraz solami mineralnymi, a w konsekwencji do przeciążenia osmotycznego nerek oraz niewłaściwej, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym, podaży węglowodanów i tłuszczów. Stosowanie niemodyfikowanego mleka krowiego może także sprzyjać alergizacji. Nie zaleca się również podawania mleka ze zmniejszoną zawartością tłuszczu oraz mleka innych zwierząt kopytnych (np. koziego).
  • Gluten. W Polsce zaleca się podawać dzieciom produkty zawierające gluten dopiero od 10. miesiąca życia. Pozwala to uchronić dziecko przed wystąpieniem objawów tzw. kwitnącej celiakii, nie chroni natomiast przed ujawnieniem się celiakii w późniejszym wieku (często o nietypowym lub skąpoobjawowym przebiegu). Zalecenia w innych krajach różnią się, zwykle jednak nie zaleca się wprowadzania glutenu wcześniej niż około 6. miesiąca życia. Wyniki niektórych badań sugerują, że korzystne jest wprowadzanie glutenu jeszcze w czasie karmienia piersią.

6. Od kiedy można podawać niemowlętom soki owocowe? Które z nich są bardziej właściwe: klarowane czy nieklarowane?
Zgodnie z polskimi zaleceniami wprowadzanie produktów w posiłkach uzupełniających (w tym soków owocowych) może nastąpić po ukończeniu 4. miesiąca życia, a przed ukończeniem 6. miesiąca życia. Wybór soku - p. odpowiedź na pytanie 7.

7. Czy należy ograniczać dziecku ilość wypijanych dziennie soków owocowych, jeśli je lubi i chce pić?

Jedynie Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) opracowała zalecenia dotyczące racjonalnego spożywania soków owocowych. 
Zgodnie z nimi:

  • soki owocowe nie mają istotnego znaczenia odżywczego dla niemowląt do 6. miesiąca życia;
  • soki owocowe nie są ważniejsze od całych owoców w żywieniu niemowląt po 6. miesiącu życia;
  • 100% soki lub soki z koncentratów, stanowiące część zrównoważonej, odpowiedniej dla wieku diety, mogą mieć istotne znaczenie odżywcze. Wartość odżywcza napojów owocowych nie jest taka sama, jak soków owocowych;
  • soki nie nadają się do leczenia odwodnienia w przebiegu biegunki;
  • nadmierna podaż soków owocowych może się wiązać z występowaniem zaburzeń stanu odżywienia (niedożywienia lub przekarmienia);
  • nadmiernemu spożyciu soków mogą towarzyszyć takie objawy, jak: biegunka, wzdęcia, bóle brzucha, uszkodzenie zębów;
  • soki niepasteryzowane mogą zawierać patogeny;
  • urozmaicenie soków, jeżeli są podawane w odpowiednich dla wieku dziecka ilościach, prawdopodobnie nie powoduje żadnych objawów klinicznych;
  • soki wzbogacane w wapno są źródłem biologicznie dostępnej formy tego minerału, ale nie zawierają innych składników odżywczych obecnych w pokarmie kobiecym, mlekach modyfikowanych lub mleku krowim.