Ptasią
grypę wywołuje wirus o budowie podobnej do tego,
który jest przyczyną "zwykłej" grypy. Charakterystyczne dla
wirusów
grypy są dwa białka - hemaglutynina (H) i neuraminidaza (N). Stąd
szczepy wirusa oznacza się literami H i N; na przykład H5N1 lub H5N7 to
właśnie tak zwana "ptasia grypa". Sam
wirus ma średnicę
110 nanometrów, czyli miliardowych części metra. By się
namnażać,
potrzebuje żywych komórek. Proces jego namnażania
jest daleki od doskonałości, stąd
ciągle pojawiają się drobne mutacje zmieniające wirusa. Wirusy grypy ptasiej giną w
podwyższonej temperaturze (56°C po 3 h;
60°C po 30 min), w środowisku o kwaśnym pH oraz pod wpływem
wysychania.
Lipidowa otoczka wirusa powoduje, że jest on wrażliwy na powszechnie
stosowane środki odkażające oraz detergenty. W zbiornikach wodnych
(stawy, jeziora), często skażonych przez migrujące ptaki wodne, wirusy
ptasiej grypy zachowują zakaźność do 4 dni w temperaturze 22°C
i ponad
30 dni w temperaturze 0°C. W kale ptaków przeżywa co
najmniej 35 dni w
temperaturze 4°C, a w kurzu kurnika przez 2 tygodnie po
usunięciu
ptaków.
Grypa "zwykła" jest przenoszona drogą
kropelkową: drobinki śliny są rozpylane podczas kaszlu lub kichania. Natomiast
ptasią grypą - według FAO (Organizacji ds. Wyżywiania i
Rolnictwa przy ONZ) -
można się zarazić poprzez kontakt z chorym ptactwem
(dzikim lub hodowlanym) lub jego odchodami. Wirus może być przenoszony
m.in. na obuwiu, pojazdach, ubraniu, które znajdowały się na
terenie
targu zwierzęcego lub ferm drobiu, i zostały skażone. Może
się też przenosić za pośrednictwem żywności, np.
drobiu mrożonego. Bezpieczna jest tylko żywność poddana
obróbce
termicznej; pieczenie czy gotowanie niszczy wirusa, natomiast surowe
jajka czy żółtka mogą być niebezpieczne. Nie znaczy to
jednak, że można
jeść gotowane lub smażone mięso chorych lub podejrzanych o chorobę
ptaków; bezwzględnie powinno być ono zniszczone. Według
FAO, należy unikać nie tylko kontaktu z zakażonym
drobiem, ale nawet z klatkami i innymi przedmiotami, które
mogły mieć
styczność z ptasimi odchodami.
Rezerwuarem wirusa ptasiej grypy są
zwłaszcza ptaki
wodne - kaczki i gęsi, hodowane w południowo-wschodniej Azji., dlatego
zgony, jakie zanotowano z powodu
ptasiej grypy, miały miejsce głównie w
Wietnamie, Tajlandii, Kambodży i Indonezji. Dotyczyły one przeważnie
osób
związanych z hodowlą drobiu. W Polsce
stały
nadzór zarówno dzikiego ptactwa, jak i hodowanego
na farmach drobiu jest prowadzony przez specjalistów z
Państwowego Instytutu Weterynaryjnego w Puławach.
Informacja Głównego Inspektora Sanitarnego
Jak uniknąć zakażenia ptasią grypą
1.
Spożywaj mięso drobiowe, przetwory drobiarskie i jaja poddane
odpowiednijobróbce cieplnej w temperaturze minimum 70 °C;
2.
Myj dokładnie z użyciem detergentu wszystkie przedmioty, które
miały kontakt z surowym drobiem (deski, noże, talerze); pamiętaj, że
zamrożenie mięsa nie niszczy wirusa ptasiej grypy;
3.
Nie dotykaj, bez odpowiedniego zabezpieczenia, martwych lub
sprawiających chorych ptaków dzikich ani ubitego drobiu; przede
wszystkim dopilnuj, aby nie robiły tego dzieci;
4. Zadbaj o to, aby dzieci unikały miejsc bytowania dzikiego ptactwa, ferm drobiu oraz innych miejsc jegoprzetrzymywania;
5.
Myj ręce po każdorazowym zetknięciu z ptactwem, zarówno dzikim,
jak i hodowlanym; dopilnuj, aby robiły to także dzieci;
6. Pamiętaj, aby surowe mięso drobiowe nie miało styczności z innymi produktami żywnościowymi:
7.
Przypominamy o przestrzeganiu zakazu przywozu z zagranicy żywego lub
martwego ptactwa, drobiu i wyrobów drobiarskih, jaj,
nieprzetworzonych piór i ich części, pierza, puchu oraz
trofeów myśliwskich;
Bezwzględnie
przestrzegaj zaleceń wydawanych przez przedstawicieli Państwowej
Inspekcji Weterynaryjnej oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej!
Główny Inspektor Sanitarny
Andrzej Wojtyła