W warunkach prawidłowych
kręgosłup zachowuje swoją pionową postawę z
naturalnymi wygięciami przedniotylnymi dzięki wewnętrznej
równowadze,
na którą składają się elementy bierne (zaliczamy do nich
krążki
międzykręgowe) i czynne (mięśnie kręgosłupa i tułowia). Pod wpływem
zadziałania czynnika zewnętrznego następuje zaburzenie wewnętrznej
równowagi statyczno - dynamicznej kręgosłupa i jego
wyginanie się.
Podstawowym elementem skrzywienia jest łukowate wygięcie w jednym
odcinku, które nazywamy skrzywieniem pierwotnym.
Istnieje wiele teorii
opisujących przyczyny ich powstawania, najtrafniejszą wydaje się być
zaburzenie w postawie miednicy, która tworzy podporę dla
kręgosłupa. Zmiany te powstają bardzo wcześnie (wiek niemowlęcy) i
wymagają specjalistycznego zdiagnozowania i ew. profesjonalnej
rehabilitacji. Pierwotna przyczyna tworzy początkowe skrzywienie
łukowate bez innych zmian patologicznych kręgosłupa. Kolejne i ich
pogłębienie powstają na skutek:
-
złych pozycji nawykowych (siedzenie,
spanie, przenoszenie ciężarów, tj. plecaki, torby);
- przykurczy mięśni mostkowo -
obojczykowo - sutkowych (brak ich
rozciągania i dysproporcja w rozwoju przednich i tylnych mięśni
tułowia);
- przykurczy w stawie biodrowym lub
kolanowym, zablokowaniem stawów biodrowo - krzyżowych (brak
rozciągania ogólnego);
W/w przyczyny powodują powstanie skoliozy funkcjonalnej,
które można korygować - sposoby te omówimy
później.
Innym rodzajem skoliozy jest skolioza
strukturalna (rzeczywiste,
utrwalone, nieodwracalne) - stwierdzamy w nich utrwalone nieodwracalne
zmiany w kręgach, klatce piersiowej i miednicy. Nie można ich
skorygować ani czynnie ani biernie. Jeżeli zostanie rozpoznana przez
lekarza, powinien wypowiedzieć się, co do jej zaawansowania i ew.
przeciwskazań do ćwiczenia. Takie skrzywienia można próbować
hamować i
przy odpowiednim zaangażowaniu "skrzywionego" i kończy się sukcesem.
Oto podział skolioz według G. Wejsfolga (4 stopnie korekcji czynno -
biernej):
-
I° - skrzywienie wyrównuje się całkowicie lub
częściowo;
- II˚ - skrzywienie wyrównuje się całkowicie lub częściowo;
- III°- skrzywienie nie wyrównuje się ani czynnie
ani biernie;
- IV°- jak wyżej, lecz na zdjęciu RTG widoczne są zmiany
strukturalne (torsje czy zrosty kręgów).
Określenie skoliozy to głównie określenie wielkości skrzywienia:
-
Iº - kat skrzywienia do 20° - 30°;
- IIº - od 20° do 60°;
- IIIº - do 90°;
- Vº - powyżej 90°;
Przed rozpoczęciem programu korygowania swojej wady postawy należy
sprawdzić,
jaką diagnozę wydał lekarz, bo od tego zależy dobór ćwiczeń
i szanse na
uzyskanie powodzenia. Największe szanse na powodzenie mają
pacjenci z rozpoznaną skoliozą I lub II stopnia - jest to skolioza
funkcjonalna,
którą można korygować.
Jeżeli zacząłeś ćwiczyć na siłowni a masz skoliozę, to powinieneś rozszerzyć wiedzę na temat powstawania skoliozy o odpowiedzi na niżej wymienione pytania:
-
czy treningi na siłowni rozpocząłeś po okresie intensywnego wzrostu ?
- czy trening na siłowni poprzedziłeś opinią lekarza
ogólnego ?
- czy trening na siłowni poprzedziłeś co najmniej 3-miesięcznym planem
ogólnorozwojowym (np. ACT)?
- czy regularnie stosujesz streching przed lub po treningu ?
- czy trening dzielony obejmuje wszystkie partie mięśniowe z jednakową
intensywnością?
- czy wykonywanie ćwiczeń złożonych podstawowych (martwy ciąg,
przysiady itp.) poprzedziłeś odpowiednim przygotowaniem siłowym przez
inne ćwiczenia, oraz przygotowaniem teoretycznym, by zapoznać się z techniką ich
wykonywania?
Jeżeli na większość z w/w pytań NIE MOGŁEŚ odpowiedzieć twierdząco to
najprawdopodobniej swoją wadę kręgosłupa pogłębiłeś na własne życzenie.
Będziemy pomagać korygować i wiedzę, oraz nawyki i
wady postawy.
Przede wszystkim należy zadbać o odpowiednie zrównoważenie
treningu siłowego, można tego dokonać przez lekturę Atlasów Ćwiczeń.
Następnie trzeba zastanowić się czy w obecnym treningu mamy odpowiednią
ilość ćwiczeń rozciągających. Pozornie bagatelna
sprawa, jaką
jest rozciąganie ma bardzo istotny wpływ na postawę sylwetki każdego z
nas. Prawdą jest fakt, że na większość skrzywień kręgosłupa możemy nie
mieć wpływu, lub powstają na skutek słabych mięśni pleców
lub
dysproporcji w ich rozwoju w porównaniu do mięsni przedniej
części
tułowia. Jednak ogromna ich ilość lub mniej poważne wady (plecy okrągłe
lub wklęsłe) powstają właśnie na skutek przykurczy mięśni i ścięgien
tułowia.
Wady postawy
powstają głównie na skutek przykurczy w:
- mięśniach obręczy barkowej
- mięśniach pośladkowych i dolnego
grzbietu
- mięśniach grzbietu
- mięśniach brzucha
- mięśniach klatki piersiowej
- mięśniach dwugłowych uda
Dlatego każdy trening trzeba poprzedzić lub zakończyć sesją strechingu
przede wszystkim ukierunkowanym na te właśnie partie mięśniowe.
Poza strechingiem istnieje jeszcze jedna
metoda pomagająca prostować
skrzywienia kręgosłupa (skoliozy funkcjonalne).
Polega ona na kilku
seriach swobodnego zwisu na drążku, przez co najmniej 30 sek. W celu
utrzymania się tak długo potrzebne są specjalne paski do wzmacniania
chwytu, które można kupić w prawie każdym sklepie z
akcesoriami
kulturystycznymi. Na początek wystarczą 3-4 serie po 30 sek., ważne
jest by regularnie, np. co tydzień dodawać po 5 sek. do każdej serii.
Podczas swobodnego zwisu, rozluźniają się mięśnie pleców i
staw biodrowo - krzyżowy. Takie swobodne zwisanie wskazane jest po
każdym treningu nawet osobom, które nie mają problemu z
kręgosłupem.
Omówiliśmy stronę
bierną korygowania skrzywień kręgosłupa,
polegającą na rozluźnieniu i rozciągnięciu ograniczeń mogących
powodować przykurcze, a co za nimi idzie skrzywienia. Dzięki temu
kręgosłup może przywrócić swoją naturalną pozycję/położenie.
Teraz warto zabrać się za stronę czynną,
czyli odpowiedni trening
mający na celu wzmocnienie mięśni pleców tak, aby
stabilizowały
kręgosłup, wyrównywały dysproporcje w sile mięśni i pomagały
mu
zachować "pion".
Przykładowy
trening korygujący z dodatkowymi ćwiczeniami rozciągającymi i
oddechowymi
skierowany dla osób, które chcą
przede wszystkim skorygować wadę postawy i dodatkowo nieco poprawić
ogólną siłę i masę mięśni:
Trenujemy 3 razy w
tygodniu, odpoczynki między seriami 2 min na duże
partie mięśniowe i 1 min na małe. Ciężar dobieramy tak, aby w ostatniej
serii danego ćwiczenia, ostatnie powtórzenie wykonane było
ze znacznym
wysiłkiem, lecz ruch nie został załamany.
Poniedziałek
Ogólna
rozgrzewka głównych stawów, 5 min. jazdy na
rowerku stacjonarnym.
Klatka piersiowa
Wyciskanie sztangi na ławce skośnej 3x10
powt.
Wyciskanie sztangielek na ławce płaskiej
3x12 powt.
Rozpiętki na maszynie butterfly 3x12
Dolny odcinek pleców
Wyprosty
na ławce rzymskiej 4x 20
Biceps
Uginanie
ze sztangielkami siedząc 4x10-12
Triceps
Wyprosty ramion na wyciągu pionowym 4x
10-12
Stretching, zwisy na
drążku
Wtorek /w domu/
Mięśnie brzucha
Spięcia brzucha leżąc 3x 20-25
Unoszenie nóg leżąc 3x 15-20
"Rowerek", nogi jak najniżej podłogi 3x
1 min
Ćwiczenia oddechowe
W staniu
wznos ramion bokiem w górę - wdech, wspięcie na palce
>
wydech - ramiona w dół, stajemy na całych stopach. 3x 10
powt.
Stretching
Środa
Ogólna
rozgrzewka głównych stawów, 5 min. stepper lub
suche wiosła
Mięśnie pleców
Ściąganie długiego drążka szerokim
chwytem do karku 2x10-12
Ściąganie drążka wyciągu
górnego do klatki podchwytem na szerokości barków
2x10-12
Wiosłowanie sztangielką w opadzie
tułowia 2x 10-12
Martwy ciąg na wyciągu poziomym 3x20
>
sposób wykonania:
Siadamy
przed wyciągiem, chwytamy uchwyt jak do przyciągania do
brzucha. Na prostych ramionach wykonujemy skłon i rozciągamy
mięśnie czworoboczne, unosimy ciężar wykonując
wyprost tułowia z jednoczesnym
odchyleniem do tyłu i ściągnięciem łopatek do siebie -
ciężar
umiarkowany.
Szrugsy ze sztangielkami stojąc 3x12-15
Stretching, zwisy na
drążku
Czwartek /w domu/
Tak jak we wtorek
Piątek
Ogólna
rozgrzewka głównych stawów, 5 min jazdy na
rowerku stacjonarnym
Nogi
Wyciskanie ciężaru leżąc 3x15-20
Wyprosty podudzi na maszynie 3x 15-20
Uginanie podudzi leżąc lub stojąc na
maszynie 3x 15-20
Barki
Boczne wznosy sztangielek w opadzie
tułowia 3x 10-12
Boczne wznosy sztangielek siedząc 3x
10-12
Wyciskanie na maszynie lub wyciskanie
sztangielek siedząc 3x 8-10
Dolny odcinek pleców
Wyprosty
na ławce rzymskiej 4x 20
Streching, zwisy na
drążku
Sobota /w domu/
Jak wtorek i czwartek
Niedziela
WOLNE
Jeżeli z bliżej nieokreślonych
powodów nie chcesz ćwiczyć na siłowni ani korzystać z planu korygującego, a masz rozpoznaną wadę kręgosłupa dającą się
korygować to zadbaj chociaż o:
- stretching
- zwisy na drążku
- ćwiczenie dolnego odcinka grzbietu dwa razy w tygodniu
- ćwiczenia środkowej części
pleców
mawashi/sfd.pl